Ben ik hoogbegaafd?
Hoogbegaafdheid wordt gedefinieerd als een combinatie van een hoge intelligentie, creativiteit en doorzettingsvermogen. Deze term geeft voor zowel volwassenen als kinderen aan dat iemand beschikt over opvallende capaciteiten.
In de praktijk merk ik dat veel (hoog-) begaafden met deze eigenschappen behoefte hebben aan begrepen worden en bevestiging.
Veel mensen met een hoog IQ herkennen zich in de onderstaande kenmerken, maar dit wil natuurlijk niet zeggen dat iedereen die hoogbegaafd is dit zo ervaart. De grote onderlinge verschillen horen bij de persoon die je bent en mocht dit herkenbaar zijn (hoogbegaafd of niet) dan kan dat voor u al reden genoeg zijn om eens contact op te nemen! U bent van harte welkom.
Drukte in je hoofd met alles wat je ziet en denkt:
Door de grote hoeveelheid aan prikkels die verwerkt kunnen worden is drukte in je hoofd niet ongewoon. Alles wat je ziet en hoort kan aanleiding zijn tot een stroom aan gedachten. Bijvoorbeeld ook wanneer je met iemand in gesprek bent. Dit gooit vaker een ‘AD(H)D-balletje’ op dan een ‘hoogbegaafd balletje’. De voornaamste reden is dat de inhoudelijke kenmerken van AD(H) meer bekendheid genieten. Zo ervaart een hoogbegaafde met een rap brein een vergelijkbare gedichtenstroom, maar is dit niet constant het geval. Daarbij is het ook vaak iets waar een hoogbegaafd zich geweldig mee kan vermaken, vooral op momenten dat de omgeving niet prikkelend genoeg is (tijdens lessen of vergaderingen bijvoorbeeld).
Intense nieuwsgierigheid:
Hoogbegaafde kinderen zijn erg nieuwsgierig en stellen al op jonge leeftijd veel vragen, ze willen vooral weten ‘waarom’ dingen zo zijn of hoe ze in elkaar zitten. Voor de omgeving kan het beantwoorden van de vele vragen als vermoeiend ervaren worden.
Eenmaal volwassen is de nieuwsgierigheid zelf niet veranderd, maar heeft iemand vaak ervaren dat de dingen die interessant gevonden worden niet in het reguliere systeem (zowel schol als werk) aan bod komen. Na het verwerken van de nodige teleurstellingen op dit gebied blijft er een uitgebreide interesse over die vooral in de eigen tijd tot uiting komt. Uitzonderingen daar gelaten uiteraard.
Complex denken:
Hoogbegaafde kinderen vinden zaken leuk die minder voor de hand liggen. Ook als ze nog niet naar school gaan kunnen ze al ingewikkelde spelletjes bedenken met allerlei regels. Wanneer andere kinderen deze regels niet begrijpen en er dus niet in mee gaan kan dit voor frustratie zorgen.
Deze voorkeur voor complexiteit kan er voor zorgen dat hoogbegaafde kinderen snel verveeld raken. Dit is vooral bij herhaling en routine matige taken (op school) terug te zien. Omdat hoogbegaafde kinderen daarnaast minder oefening en herhaling nodig hebben om zich iets eigen te maken is het vaak extra moeilijk om het programma op school aan te laten sluiten.
Horen dat er ‘te moeilijk gedacht wordt’ is dan ook geen ongebruikelijke-, maar wel verwarrende feedback.
Ongeduld jegens zichzelf en anderen:
De denksnelheid van hoogbegaafde kinderen maakt hen soms ongeduldig tegenover zowel anderen als zichzelf. Wanneer het ongeduld op loopt bestaat er risico op frustratie. Bij kinderen kan dit ongewenst gedrag of dromen tot gevolg hebben> In sommige gevallen bestaat er ook risico op helemaal afhaken.
Bij volwassenen kan de oplopende frustratie leiden tot het verlies van plezier in bijvoorbeeld werk en in sommige gevallen bore- of burn-out klachten.
Sensitiviteit:
Begaafdheid en sensitiviteit gaan vaak samen. Een hoogbegaafd kind krijgt meer prikkels uit zijn omgeving binnen en reageert hier sterker op. Ze zijn zich vaak op jonge leeftijd bewust van de eigen emoties en kunnen deze duidelijk uiten (al dan niet op een gewenste manier). Op de omgeving komt dit soms als overdreven over en het wordt niet altijd begrepen. Hoogbegaafde kinderen snappen en voelen vaak goed aan wat er om hen heen gebeurt maar kunnen nog niet altijd met de bijbehorende emoties omgaan. Bijvoorbeeld de onmacht en het verdriet als een kind in de klas wordt gepest of dat er mensen sterven van honger. Deze gevoeligheid kan er voor zorgen dat ze zich snel gekwetst voelen door kritiek of plagerijen en deze kwetsing ook lange tijd onthouden.
Ook als volwassene is dit iets wat blijft, al zijn er in de loop der jaren manieren gevonden om zich aan te passen of te onderdrukken/negeren wat er gevoeld wordt. Wanneer dit niet in balans is kan ook dit leiden tot klachten.
Intensiteit:
Een van de meest typische kenmerken van hoogbegaafde kinderen is de hoeveelheid energie die ze hebben. Deze energie ligt ten grondslag aan alle hiervoor beschreven eigenschappen en zorgt ervoor dat alles met veel intensiteit beleefd en gedaan wordt. Alle dingen die gedaan worden doen hoogbegaafde kinderen vaak met veel overgave en ze zijn sterk overtuigd van wat ze geloven. Hierdoor kunnen ze zeer gedreven overkomen. De intensiteit is bijvoorbeeld terug te zien in emotionele uitbarstingen, rivaliteit met broers en zussen, veel kletsen en vragen en machtsstrijd met volwassenen.
Ook bij volwassenen is een intense manier van beleven een kernbegrip in de hoogbegaafdheid. Vaak wordt dit verkeerd begrepen, wat zeer kwetsend aan kan voelen omdat het juist van grote waarde is voor de hoogbegaafde zelf.
Bezorgdheid over sociale of politieke problemen en onrecht:
Hoogbegaafde kinderen maken zich vaak al eerder druk om regels en gedragingen omdat ze de tegenstrijdigheden en oneerlijke zaken in de wereld om hen heen al vroeg zien en ervaren. Ook het snel leggen van verbanden kan ervoor zorgen dat ze zich meer zorgen maken dan andere kinderen. Zo waren er hoogbegaafde kinderen die na de tsunami in Thailand in 2004 erg bang werden omdat Nederland ook aan zee ligt en dit dus ook hier zou kunnen plaats vinden. Informatie doseren en zorgen eerlijk en open bespreken kan helpen om een te overmatige bezorgdheid weg te nemen en/of te voorkomen.
Bij volwassenen is dit niet anders. Het kijken van bijvoorbeeld het journaal kan geen hobby zijn of het verdragen van onrechtvaardigheid een uitdaging.
Buikpijn/hoofdpijn/misselijkheid ervaren bij spanning:
Een snelle en uitgebreide verwerking kan erg leuk en mooi zijn, maar wanneer er een boel dingen ervaren worden waar niet over gesproken kan worden moet de spanning toch ergens heen. Vaak zullen hoogbegaafden zich herkennen in het hebben van bijvoorbeeld buikpijn of andere klachten in spannende situaties. Kinderen die klagen over buikpijn op school kunnen zo hun frustratie op school omzetten in fysieke klachten, hetgeen voor volwassenen het zelfde werkt. Hoofdpijn bij irritatie of misselijkheid bij onzekerheid of spanning zijn blijvende dingen waar vaak, bij gebrek aan kennis, niets aan gedaan wordt.
Dingen zelf willen doen (autonoom willen zijn):
‘Dat kan ik zelf!’. Iets dat menig ouder regelmatig zal horen. Tanden poetsen, veters strikken, vragen aan de juf of brood smeren. Hoogbegaafde kinderen hebben sterk de behoefte om dingen zelf te regelen, ook wanneer dit dingen zijn die niet persé passen bij hun leeftijd. Het maken van duidelijke afspraken en geven van eigen verantwoordelijkheden kan hier bij helpen. Op latere leeftijd uit zich dit meer in zelfstandig bepaalde projecttaken willen doen of behoefte hebben aan specifieke verantwoordelijkheden op het werk. Een partner die zich (voor het gevoel) teveel met dingen ‘bemoeit’ kan de wind van voren verwachten.
Gevoel van afstand tot anderen
Omdat je als hoogbegaafd niet alleen sneller en meer denkt, maar vooral ook anders, kan een gevoel van afstand tot anderen ontstaan. Het gevoel van geen aansluiting kunnen vinden. Anderen lijken weinig bij zaken stil te staan waar je zelf dagen (zo niet langer) mee bezig kunt zijn. Dit heeft niet alleen te maken met de dingen van alledag, maar ook met bijvoorbeeld levens-thema’s. Een bekend voorbeeld is zingeving of essentie.
Door het gevoel te hebben hier minimaal met anderen over te kunnen praten kan een gevoel van gebrek aan begrip en eenzaamheid ontstaan.
Neem contact op
Schrijf een mailtje of neem telefonisch contact op.
+316 23 585 999
m.devries@thalamus-psychologie.nl